Hayatının bir döneminde kendisi ya da sevdikleri için sigorta yaptırmak isteyen her birey bu soruyu kendi kendine ya da sigorta temsilcisine sormuştur. BES mi? Hayat sigortası mı? Bu sorunun cevabı satış temsilcisinin yönlendirmesine göre şekillense de aslında iki ürünün de birbirinden farklı ihtiyaçlara çözüm getirdiğini unutmamak gerekir. Bu nedenle BES ya da Hayat sigortasının birbirinin alternatifi olmadığını göz önüne almalıyız. Her iki branşın temelde vaat ettiklerini daha iyi algılarsak ihtiyacımıza uygun karşılaştırma ve değerlendirmeyi daha rahat yapabiliriz.

Bireysel Emeklilikle Hayat Sigortası ürünleri arasındaki temel fark sağladıkları ana teminatlardır. Hayat sigortaları genel olarak belirli bir vefat teminatını garanti eden programlardır. Bunun yanında kaza veya hastalık sonucu karşılaşılabilecek geçici ya da kalıcı maluliyet durumları da ek teminat olarak garanti altına alınabilmektedir. Buna karşın Bireysel Emeklilik bir tasarruf ve yatırım planı olduğu için kapsamında bir vefat ya da maluliyet teminatı barındırmaz. Amacı küçük tasarruflarla orta ve uzun vadede spekülatif olmayan bir getiri ve emeklilik maaşı elde etmektir. Belirlenen dönem sonunda katılımcı birikimlerini maaş ya da toplu para olarak alabilme imkanına kavuşur.

İki ürün grubu arasındaki diğer önemli fark prim ve katkı paylarının ödenmesi sürecinde ortaya çıkmaktadır. BES gönüllü katılıma dayalı bir sistemdir. Bu nedenle ödemelere belirli bir süre ara verme imkanı tanınmaktadır. Hayat sigortalarında ise garanti edilen teminatlar dönemsel olarak ödenen primlere bağlı olarak şekillendiği için belirli sürelerde prim ödenmemesi teminat haklarının askıya alınmasına veya nihayetinde poliçenin iptaline neden olabilir. Tüm bu koşullar şirket ve ürün bazında farklılaşmakla birlikte temel prensipler hemen hemen aynıdır.

Diğer bir fark vergi avantajı ile ilgilidir. Hayat sigortasında örneğin ücretli çalışan iseniz kendinize, eş ve küçük çocuklarınıza ait hayat sigorta poliçeleri için ödediğiniz primlerin toplamını, ödendikleri ayda elde edilen brüt ücretinizin %5’ini ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşmaması şartıyla vergi matrahından indirebilirsiniz. Bireysel Emeklilikte ise ödediğiniz katkı paylarını, ödediğiniz ayda elde ettiğiniz ücretin %10’unu ve yıllık olarak brüt asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak kaydıyla gelir vergisi matrahından indirme hakkını bulunmaktadır.

Diğer fark ve detayları ise aşağıdaki şekilde özetleyebiliriz.

• Hayat sigortasında giriş aidatı uygulaması yoktur. Bireysel emeklilik sisteminde peşin ya da ertelenmiş olarak giriş aidatı mutlaka tahsil edilir.
• Hayat sigortasında sigorta şirketinin belirlediği kararlara göre yatırım yapılır. Bireysel emeklilikte fonlar, bir uzman yardımıyla ancak katılımcının kararı ile seçilir.
• Hayat sigortaları sabit ve değişmezdir. Her bir poliçe ayrı hak ve teminatlar verir. Bireysel emeklilik, hayat sigortalarına göre çok daha esnektir. Katılımcı fon dağılımını yılda 6 kez, emeklilik planını 4 kez değiştirebilir. Birden fazla BES planını birleştirebilir.
• Hayat sigortalarında şirket değişikliği yapılamaz. Bireysel emeklilikte her yıl şirket değişikliği mümkündür.
• Hayat sigortası fonları, sigorta şirketinin hesabında takip edilir. Bireysel emeklilik fonları Takasbank’ta saklanır ve katılımcı tarafından şeffaf olarak takibi yapılabilir.
• Hayat sigortasında, sigorta ettiren haklarını veya varsa borçlarını başkasına devredebilir. Bireysel emeklilikte hak devri mümkün değildir.
• Bireysel emeklilik sistemi vefat ya da maluliyet teminatı vermediği için kesinti oranları hayat sigortalarına göre daha düşüktür.
• Hayat sigortasından ayrılmak için genellikle en az üç yıl sistemde kalma şartı aranır. Bireysel emeklilikte, katılımcı sistemden istediği bir zamanda ayrılabilir ancak, emekliliğe oranla daha yüksek stopaj ile karşı karşıya kalır.

Sigorta tüketicilerinin ürün tercihi yaparken bu koşulları dikkate almalarını, bütçeleri uygunsa ihtiyaç doğrultusunda hem bir hayat