Haziran ayı sonunda Macaristan, Slovakya ve Avusturya’yı kapsayan bir seyahat yaptım. Bizi Budapeşte havalimanın karşılayan rehberimiz Rus üretimi eski bir otomobil kullanıyordu. Yol boyunca Macarların Türklere ne kadar benzediğini anlattı. Sohbet arasında merak edip Türkiye’den aldığı ehliyeti kullanıp kullanamadığını sordum. Bir süre kullanabildiğini ancak sonrasında belirli bir uyum programına bağlı olarak Macar ehliyetiyle değiştirmek zorunda kaldığını söyledi. O an ehliyetimi nasıl aldığımı hatırladım. On dört yaşımdan beri otomobil kullanırım. On sekiz yaşıma girer girmez ilçemizdeki bir sürücü kursuna kayıt yaptırmıştım. Bir iki derse gittim. Takibinde basit bir sınav ve polis eşliğinde bir iki kilometre direksiyon başında uygulamadan sonra belgeyi almıştım.

Üzerinden tam yirmi dört yıl geçti. Ehliyetimi bir kere yıpranma nedeniyle yeniledim. Bu sürede rutin trafik kontrolleri dışında ehliyetim ve sürücülüğümün geçerliliği konusunda hiçbir teknik ya da yasal kontrol ya da düzenlemeye tabi olmadım.

Ülkemizde motorlu araçlar belirli sürelerde muayeneden geçiyor. Diğer taraftan sürücülerle ilgili yasal düzenlemeler yeni yeni şekilleniyor. Sizin de benim gibi çeyrek asırdır kullandığınız ehliyetiniz varsa yakında bunlar müzelik olacak.

Yaptığım araştırmalara göre yeni kanunlarla Türkiye’de ehliyet almak ve yenilemek Avrupa ve Amerika standartlarından hiç de aşağıda değil.  

İçişleri Bakanlığı tarafından Karayolları Trafik Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle mevcut sürücü belgeleri 2016 yılı itibarıyla 1 Ocak başlangıçlı olarak değiştirilmeye başlandı. Yeni ehliyetler, 84 ülkede geçerli olacak.

Ehliyeti yenilemek için gerekenler ise, sağlık raporu almak, değerli kağıt bedeli olarak belirlenen tutarı yatırmak, 2 fotoğraf ve e-randevu sisteminden randevu almak.

Yeni ehliyet almak için ehliyet sınavına girecek sürücü adayının taşıması gereken şartlar ve yükümlülükler de belirlenmiş: 18 Yaşını doldurmuş olmak, bazı tip ehliyetler için ilkokul ve dengi eğitimleri tamamlamış olmak, geçerli sağlık raporu, sabıka kaydı olmadığına dair belge.

Bunun yanında güzel bir haber, bir ömür boyu tek bir ehliyetle araç kullanma döneminin kapanması. Düzenleme ile 18 yaşında ehliyet alıp yıllarca aynı ehliyetle otomobil kullanma dönemi sona erecek. Öngörülen düzenlemeyle motorlu bisikletleri (M), motosiklet (A), otomobil (B), lastik tekerlekli traktörler (F), iş makinesi türündeki motorlu araçlar (G) için verilen sürücü belgeleri sadece 10 yıl için geçerli olacak. Kamyon ve çekiciler, minibüs ve otobüsler için verilen C ve D sınıf ehliyetler ise 5 yılda bir yenilenecek. Süreyi uzatmak isteyenler, tam teşekküllü bir hastaneden sağlık raporu alacak ve sürüş testlerinden geçirilecek. Sadece testi geçenlerin ehliyeti yenilenecek.

Ben bu satırları yazarken Ramazan bayramının ilk günü ve televizyonda devamı gelmesi muhtemel trafik kazası haberlerini izliyorum. Bir klasik haline gelen bayram kazalarına her yıl ısrarla yenileri ekleniyor.

Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Hizmetleri Başkanlığının verilerine göre 2005-2015 Haziran ayı arasındaki on yıllık dönemde meydana gelen trafik kazası sayısı 10 milyon 357 bin. Her kazaya en az iki kişi karışmış olsa ülkemizdeki her dört kişiden biri kazalara dahil olmuş demektir. Bu kazalarda ölen kişi sayısı 42 bin 420, yaralı sayısı ise 2 milyon 264 bin 441 kişi. Bu verilere Temmuz 2015 tarihi ve bu tarihe denk gelen Ramazan ve Kurban Bayramında yaşanan trafik kazlarının eklenmediğini de hatırlatalım.

Maalesef trafikte bizden yavaş giden her sürücüyü aptal, hızla geçerek bizi sollayan her sürücüyü de deli diye adlandırıyoruz. Teknoloji geliştikçe taşıtlar hızlanıyor ve bir yerlere yetişme çabası da her geçen gün artıyor. Gelişmişlik sadece yol ve kanun yapmakla sağlanmıyor. Sürücüler bilinçlenmedikçe yapılan kanunların da etkisi zayıf kalıyor.

Siz siz olun trafikte dikkatli olun hala cebinde müzelik ehliyetle gezen sürücü sayısı bir hayli fazla.