Çok farklı lider türleri vardır. Bunlardan bazılarını karizmatik lider, dönüşümcü lider ve pragmatik liderler olarak sayabiliriz. Bu nitelikler, farklı zamanlarda ve çeşitli biçimlerde tek bir kişide de bir araya gelebilir. Etkin liderler nasıl liderlik yapılacağını bilmek gibi bir yetenekle beraber doğmazlar. Daha çok, çevrelerindeki dünyada olup bitenleri gözler ve kulak verirler. Bilgiyi özümser ve deneyim kazanırlar.

Etkin liderler belli durumlarda gereken liderlik niteliklerini edinme potansiyeline sahip kişilerdir. Karizmatik liderler ışık yayarlar. İnsanları esinlendirme yeteneğine doğuştan sahip gibidirler. Özellikle kriz zamanlarında insanlar, kapsayıcı bir vizyon sunması ve çözüm umutlarını tazelemesi için yüzlerini karizmatik liderlere çevirirler. Böylesi bir lider insanlarına içinde bulundukları durumu net bir şekilde gösterebilir ve özgüven hissetmelerini sağlar. İnsanlar problemlerini bu tür bir liderin ellerine teslim ettiklerinde güven duyarlar.

Karizmatik liderleri öne çıkaran özgüven, enerji, coşku ve sıra dışı davranış onları normun ötesine taşır. Net, taze, yeni ve yaratıcı bir vizyon, kendini bu vizyona tamamen adama, bu vizyonu gerçekleştirmek için büyük fedakârlıklarda bulunma, kişisel riskler üstlenme onları öne çıkarır. Karizmatik lider krizde başarılı olur

Karizmatik lider, en çok kriz durumlarında başarılı olur. Örneğin, Franklin Roosevelt Amerika’yı Büyük Dünya Ekonomik Krizinden çıkaran ve ulusunu İkinci Dünya Savaşına hazırlayan karizmatik bir liderdi. Öte yandan, Adolf Hitler de yenik düşmüş ulusuna yeni bir vizyon ve güç kazandırdı.

Karizmatik liderler büyük güç ve etki sahibi olabilirler. Ama insanları iyiye mi, yoksa kötüye mi esinlendirdiklerini bu gücü nasıl kullandıkları belirler. Dönüşümcü liderler ise insana ve göreve odaklanır. Karizmatik liderlerin aksine, dönüşümcü liderler bir kuruluşu kişiliklerinin kuvvetiyle değil, insanlara seslenerek, onların güven ve saygılarını kazanarak biçimlendirir.

Dönüşümcü liderleri etkin kılan, vizyonların net ve tanımlanabilir bir hedefe dönüştürmeleri ve böylece ekiplerinin bu hedefe ulaşmak için gereken eylemleri belirleyebilmeleridir. İnsanlarına güvenir, gereksinim duydukları kaynakları sunar ve ilerlemeleri için onları cesaretlendirirler.

Pragmatik liderlerin en belirleyici özelliği insanlara değil, örgüte odaklanmalarıdır. İş ortamının gerçeklikleriyle yüzleşir; ister iyi ister kötü, ister umut verici ister moral bozucu olsun, gerçeğe kulak verir ve anlarlar.

Etkin lider geleceğe odaklanır

Etkin liderler geleceğe odaklanır, bir vizyon oluşturur, bunu gruplarına açıklar ve ona bağlı kalırlar. Birim ya da örgütlerini daha geniş çerçeve içinde görmeyi başarır ve kısa vadeli görevleri uzun vadeli önceliklere göre düzenlerler.

Liderler belirsizlikten rahatsızlık duymazlar. Hesaplanabilir risklere girmeye hazırdırlar. Çatışmalarla başa çıkabilirler ve yeni bilgiler ışığında kararlarını değiştirmekten çekinmezler. Liderler, mükemmel iletişimcidirler. Açık bir şekilde yazmayı, iyi dinlemeyi, başarılı toplantılar ve sunuşlar yapmayı, müzakere etmeyi ve topluluk önünde konuşmayı bilirler. Örgütlerindeki güç yapıları hakkında kuvvetli bir algı geliştirir ve en güçlü grupların meselelerine iyi kulak verirler. Gereksinim duydukları destek ve kaynakları nerelerden sağlayabileceklerini bilirler.

Liderler sağduyuludurlar. Karmaşa ve karışıklığın ortasında soğukkanlı kalmayı bilirler. Liderler kendi davranış biçimlerinin başkalarını nasıl etkilediğini bilecek kadar kendilerini iyi tanırlar. İnsanlara özen gösterirler. Durum öyle gerektirdiğinde, grupta oluşan gerilimi hafifletmek için araya biraz mizah katmayı bilirler.

Siz, bu özelliklerden hangilerini taşıyor ve ne tür bir lider olmak istiyorsunuz?